Polimerler ve Kullanım Alanları

Uzun yıllar farkında olmadan polimerleri kullanan insanoğlu, polimerlerin yapısını ve özelliklerini keşfettikten sonra üstün özelliklere sahip olan farklı polimerler üretmeyi başarmıştır. Polimerler; araba lastiği, giyim malzemeleri, kontakt lens, teflon, plastikler ve evlerde kullanılan yapı malzemeleri gibi farklı yapı ve özelliklerde olabilir. Polimer kelimesinde geçen “poli-’’ çok, ”mer-’’ birim (parça) anlamına gelir. Polimerse çok birim (çok parça) anlamındadır.
 

Kauçuk

Kauçuk ağacı tropikal bir ağaç türüdür. Kauçuk ağacının kabuğuna çizikler atıldığında lateks olarak bilinen süt beyazı bir sıvı elde edilir. Elde edilen sıvı doğal kauçuğun başlıca kaynağı olan bir polimerdir. Sentetik kauçuk; petrol, kömür veya diğer hidrokarbonların çeşitli işlemlerden geçirilmesiyle elde edilir. Kauçuk; ayakkabı, paspas, döşeme malzemeleri, sağlık malzemeleri, oyuncak toplar, temizlik ve ameliyat eldivenleri, ambalaj malzemesi, poşet yapımında, telefon kablolarının yalıtımında kullanılır.
 

Polietilen (PE)

Polietilen, etilen monomerinin polimerleşmesi sonucu elde edilen sentetik bir polimerdir. Üretim şartlarına göre farklı özellikte polietilen elde edilebilir. Polietilen; naylon poşetler, oyuncaklar, ayakkabı tabanları, film, dondurulmuş yiyecek paketleri, kablo kılıfları, boru, çöp sepeti, bazı giysiler ve çanta gibi çeşitli malzemelerin üretiminde kullanılır.
 

Kevlar

Kevlar, amin ve asit klorürlerin tepkimesi sonucu elde edilen sentetik bir polimerdir. Kevlar; kurşun geçirmez ve yüksek sıcaklığa dayanıklı giysi yapımında, zırhlı araç gövdesi, uçak kanadı, gemi halatı, paraşüt ve dağcılık ipleri, fren balatası vb. gereçlerin yapımında kullanılır.
 

Polietilen Teraftalat (PET)

Polietilen teraftalat (PET), etilen glikol ve teraftalik asidin polimerleşmesi sonucu oluşur. Polietilen teraftalat; içecek şişesi, kavanoz, film, ambalaj yapımında kullanılır. Pet şişe ismi bu malzemenin kısaltmasından gelmektedir.
 

Politetraflor Eten (Teflon)

Politetraflor eten, tetraflor eten monomerinin polimerleşmesi sonucu elde edilir. Politetraflor eten yapışmaz tava ve tencere yapımında, uçak ve otomobil endüstrisinde, araçlarda bilye yataklarının (rulman) iç yüzeylerinde kullanılır.
 

Polistiren (PS)

Polistiren, fenil eten (stiren) monomerinin polimerleşme tepkimesi sonucunda oluşur. Polistiren; tek kullanımlık tabak, çatal, kaşık, bıçak gibi araç gereçlerin yapımında kullanılır. Ayrıca yumurta ve meyve ambalajları, plastik köpükler, bitki saksıları, çatı kaplama malzemeleri de polistirenden üretilir.
 

Polivinil Klorür (PVC)

Polivinil klorür, vinil klorür monomerinin polimerleşmesi sonucu elde edilir. Polivinil klorür elektrik kablolarının yalıtımında, kapı, pencere, çatı ve yer kaplaması,

Hem doğal hem de sentetik polimerler, insan hayatının rahatlığı ve kolaylaştırılmasında dikkate değer bir şekilde yer alır ve bilişim teknolojileri, ilaç, beslenme, iletişim, ulaşım, sulama, konteyner, giyim, kayıt tarihi, binalar, otoyollar vb. alanlarda direkt olarak yaşamın kendisinden sorumludur. Sentetik ve doğal polimerler olmadan insan toplumunun hayali zordur.

Polimerlerin Kullanım Alanları

1. Giyeceklerimiz: Yaşamımızın her alanında kullandığımız eşyalarımız, giydiğimiz elbiselerimiz, ayakkabılarımızın tümü polimer bir malzemeden yapılmış olduğunu hiç düşünmemiş olabiliriz. Örneğin, yürüyüş botlarının pek çoğunun altı poliüretandan yapılmış olmakla birlikte bir kısmında ise PVC’ye rastlanabilinir. Ayrıca yukarıda bahsettiğimiz gibi günlük hayatta giydiğimiz elbiselerinde pek çoğu yün pamuklu (Selüloz) doğal polimerik maddelerden veya sunni yollarla elde edilmiş poliakrilonitril gibi ürünler kullanılmaktadır.

2. Ambalaj koruma ve bazı ürünler:Paketlemede kullanılan malzemelerin çoğu polimerik malzemelerden hazırlanır. Bu malzemelerin bazıları naylon olduğu gibi bazıları polipropilenden, polyesterden veya polietilenden yapılmıştır. Mesela, çocuk pedlerinde su sızdırmaz polietilen veya doğal kauçuk kullanılır. Saç spreylerinde ise ; polivinilprolidondan yararlanılır.

3. Ev yapı malzemeleri: PVC borular evlerdeki su tesisatının en önemli elemanlarıdır. Evlerimizde bulunan elektrik tesisatındaki bakır teller dışındaki hemen her şey polimerik malzemelerden yapılmıştır.

4. Taşımacılık: Modern bir otomobilde; lastikler, lastik fiberleri döşemeler ve boya hariç yaklaşık 150 kg polimer madde kullanılır. Ayrıca polimer malzemelerin hafif ve dayanıklı olması nedeniyle de uçaklarda da yakıttan tasarruf amaçlı metal kullanımının azaltarak polimer kullanımının arttığını gözlemlemekteyiz.